Little Tibet Film: in gesprek met de regisseur

Als mensenrechten- en cultuurfilmliefhebber in hart en nieren ben ik gek op de jaarlijks terugkerende filmfestivals als Movies that Matter, het IDFA: International Documentary Film Festival Amsterdam en het welbekende IFFR: International Film Festival Rotterdam.
Helaas vinden deze filmfestivals dit jaar vooral online plaats. Een mooi moment om terug te blikken op fijne herinneringen aan eerdere edities. Tijdens één van deze filmfestivals interviewde ik Tibetaans filmregisseur Sonam Anjat-Tsang over zijn documentaires. Misschien ken je hem van zijn ‘Little Tibet’ film.

Boeddhistisch Film Festival Europa

Het BBFE, Boeddhistisch Film Festival Europa is het kleine broertje van deze festivals. Tijdens het weekend van het festival worden themadagen georganiseerd en films gepresenteerd met contemplatieve inhoud, met name documentaires, speelfilms en experimentele producties die geïnspireerd of beïnvloed zijn door het Boeddhisme.

Het Eye Film Instituut in Amsterdam

Het BFFE vindt jaarlijks plaats in het prachtige, architectonische hoogtepunt in Amsterdam: Het Eye Film Instituut. Tijdens één van de voorlaatste edities van het BFFE had ik het voorrecht om de Tibetaans filmregisseur Sonam, Nawang N. Anjat-Tsang uit Londen te interviewen en zijn verhaal op te tekenen.

Ik sprak Sonam over zijn films en zijn filmervaringen. Tibetaans filmregisseur Sonam was een aantal jaar achtereenvolgend op dit filmfestival aanwezig met zijn films ‘Little Tibet’, ‘Little Tibet 2’, ‘Drensol’ en ‘A Mother’s son’. Zijn documentaires gaan over zijn eigen levensverhaal, over een eenvoudige Tibetaanse man uit Londen die op zoek is naar zijn roots. Zijn films bieden een uniek kijkje in een cultuur en haar volk dat op het randje van de ondergang verkeert.

Waar gaan de ‘Little Tibet’ films over?

Als Tibetaan in ballingschap kan Sonam Tibet nooit meer in. Op zoek naar zijn roots probeert hij deze alsnog daarbuiten te vinden. In het eerste deel van zijn documentaire reist Sonam af naar Ladakh in Noord-India om uit te zoeken in hoeverre de traditionele Tibetaanse cultuur en traditie buiten Tibet nog levend is. Omringd door de Indiase Himalaya’s, haar authentieke kloosters en gebedsvlaggen vertoont Ladakh namelijk veel sterke fysische en culturele overeenkomsten met Tibet. Ladakh wordt niet voor niets ook wel ´’Little Tibet´ genoemd. 

Sonams zoektocht naar zijn roots

In deel twee van de Little Tibet film volgt Sonam de voetsporen van zijn vader via Nepal naar Mustang. Hij ontmoet onderweg intrigerende mensen zoals de koning van Mustang, lokale nonnen en nomaden die allemaal op hun eigen manier Tibet en haar cultuur levend proberen te houden. Uiteindelijk belandt hij zelfs op de grens met zijn vaderland Tibet, maar durft hij de stap te nemen?

“Met mijn documentaires hoop ik mensen bewust te maken van alles wat er verloren gaat op zoveel niveaus – cultureel, politiek, religieus en ecologisch – in mijn thuisland, het echte Tibet van vandaag”.

NAWANG N. ANJAT-TSANG

Was het risicovol om deze film te maken?

Het filmen van zijn reis door Mustangs ruige berglandschappen was een avontuur op zich en niet zonder risico, vertelt hij me. Regelmatig waren ze bang om ontdekt te worden door de Chinese autoriteiten met hun onverwachte controles. Het was een zeer riskante onderneming, maar het is de Tibetaans filmregisseur Sonam uit Londen toch gelukt. Dit kreeg hij voor elkaar door al het beeldmateriaal met twee verschillende camera’s te filmen.

Tibetaans filmregisseur Sonam ging undercover

Om niet te veel aandacht te trekken in dit afgezonderde gebied waar je als vreemdeling gauw veel bekijks trekt, vermomde hij zich regelmatig. Soms als local op familiebezoek of als toerist op doortocht. Als back-up plan bedacht Sonam zelfs een tweede verhaallijn en filmde hier tegelijkertijd ook al het beeldmateriaal voor. De documentaire Drensol (herinnering) brengt indrukwekkende getuigenissen in beeld van 23 Tibetaanse vluchtelingen op leeftijd met allemaal hun eigen bizarre verhalen over hun ontsnapping naar west Nepal.

Bij lastige vragen over de opnames was dit de film waar ze mee bezig waren. Een oude, onopvallende man, die altijd nonchalant rond de filmcrew hing, hield de geheugenkaart met al het filmmateriaal in bewaring. Gelukkig kwamen ze niet voor onaangename verrassingen te staan en wisten ze het beeldmateriaal veilig te stellen.    

Creatief entrepreneur, filmregisseur en ontwerper

Wat me opvalt aan Sonam, is zijn doortastende humor, creativiteit en ondernemende karakter. In zijn dagelijks leven werkt Sonam voor de London Transport Authority en in de weekeinden verkoopt hij Tibet merchandise zoals voetbal T-shirts en jackets. Deze heeft hij zelf ontworpen en verkoopt hij om zijn films te financieren.

Ik ben maar een eenvoudige Tibetaanse man. Mijn documentaires zijn noch politiek, noch religieus.

Nawang N. Anjat-Tsang

Hoe ben je in Londen terechtgekomen?

Sonams ouders komen uit de Kham regio in Tibet en vluchtten in 1959 de grens over naar India. Hij werd geboren in Bir, een dorpje nabij Dharamshala. Al op vroege leeftijd besloot Sonam India te verlaten voor de UK. Zijn eerste baan was als bezorger. Sonam heeft niet gestudeerd en had totaal geen ervaring met het maken van documentaires en het regisseren. Alles wat hij weet, heeft hij zichzelf geleerd via YouTube!

Hoe ben je in de filmwereld gerold? 

In de kroeg kon hij zijn verhaal maar kwijt aan enkele mensen, met zijn documentaires kan hij zich richten op een veel groter publiek. De meeste films en documentaires over Tibet hebben altijd een politieke of religieuze inslag. Zijn documentaires zijn noch politiek, noch religieus. Sonam beschouwt zichzelf als een ‘eenvoudige Tibetaanse man’. Door het tonen van zijn reiservaringen in Ladakh en Mustang hoopt hij mensen bewust te maken van alles wat er verloren gaat op zoveel niveaus – cultureel, politiek, religieus en ecologisch – in zijn thuisland, het echte Tibet van vandaag.

Wat staat er op de planning voor de toekomst?

Sonam heeft al ideeën klaar liggen voor deel drie van Little Tibet, maar hier wil hij nog niets over kwijt.

Boek je reis naar Tibet

Lijkt het je wel wat om op avontuur te gaan naar het mysterieuze Tibet? Bekijk hier alle rondreizen naar Tibet:

Wil je meer lezen over magisch Ladakh en Tibet? Lees dan ook:

• Leh, Paradijs in de Himalaya’s
• Must-do: een festivalreis in Ladakh
• Tibet, het dak van de wereld
• Mystiek in Tibet: Kloosters die je niet mag missen
• Girl Empowerment in Tibet
• Social Impact project: Steun de nomaden in Tibet

Bron en foto’s: Nawang N. Anjat-Tsang